Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, μας επηρεάζουν για πάντα. Αποτελούν τα θεμέλια όπου αναπτύσσονται οι συμπεριφορές και οι κεντρικές μας πεποιθήσεις.
Αν τα θεμέλια αυτά, δημιουργήθηκαν σε ένα περιβάλλον γεμάτο κριτική,
χειραγώγηση ή παραμέληση, αυτό μπορεί να γίνει λόγος για ένα πλήθος
ψυχολογικών εμποδίων αργότερα στη ζωή.
Πολλοί είναι εκείνοι που συνειδητοποιούν πολύ αργότερα στη ζωή τους και με άλλες αφορμές, ότι οι άνθρωποι δεν μεγαλώνουν με τις ίδιες εμπειρίες. Αν έχετε μεγαλώσει από τοξικούς γονείς, οι αναμνήσεις σας ενέχουν χάος, αβεβαιότητα και αστάθεια, ακόμη και ξεκάθαρη ψυχολογική βλάβη.
Οι μνήμες της παιδικής ηλικίας, στοιχειώνουν την ενήλικη ζωή ασυνείδητα. Στο άρθρο αυτό, εξερευνούμε τις 8 αναμνήσεις που κουβαλούν όλα τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει με τοξικούς γονείς.
Οι άνθρωποι που μεγάλωσαν με τοξικούς γονείς, θα θυμούνται για πάντα 8 πράγματα από την παιδική τους ηλικία
- Ήταν μονίμως σε κατάσταση “επιφυλακής”
- Ένιωθαν αόρατοι
- Θυμούνται τις τακτικές χειραγώγησης
- Θυμούνται την κυκλοθυμία και τις εναλλαγές της διάθεσης
- Ένιωθαν υπεύθυνοι για τα συναισθήματα των γονέων
- Θυμούνται την ύπουλη κριτική
- Θυμούνται τις ενοχές που συνεπάγονταν η έκφραση των συναισθημάτων
- Η αγάπη ήταν “υπό όρους”
Ήταν μονίμως σε κατάσταση “επιφυλακής”
Μήπως μεγαλώσατε σ’ ένα σπίτι όπου έπρεπε να “περπατάτε στις μύτες των ποδιών σας”, υπό τον διαρκή φόβο ενός απρόβλεπτου ξεσπάσματος; Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε τοξικά περιβάλλοντα, βρίσκονται σε διαρκή κατάσταση επιφυλακής, περιμένοντας πάντα το χειρότερο σενάριο, την επόμενη συναισθηματική έκφραση, την επόμενη απρόβλεπτη εκτόξευση κριτικής.
H οικογενειακή ζωή μοιάζει με συναισθηματικό ναρκοπέδιο, το οποίο μπορεί να εκραγεί με την παραμικρή αφορμή. Σταδιακά, το συναίσθημα αυτό, κάνει τον άνθρωπο να βρίσκεται σε έντονη κατάσταση επιφυλακής σχετικά με τις διαθέσεις και τις μικροεκφράσεις των άλλων.
Ενώ μοιάζει να είναι χάρισμα, η ικανότητα να καταλαβαίνεις τη διάθεση των άλλων και την ατμόσφαιρα των συνθηκών, έχει βαρύ κόστος. Τα επίπεδα των ορμονών του στρες εξακολουθούν να είναι αυξημένα και στην ενήλικη ζωή.
Ένιωθαν αόρατοι
Όλα τα παιδιά, έχουν ανάγκη από αποδοχή και επιβεβαίωση. Ακόμη και τα ντροπαλά ή τα ανεξάρτητα παιδιά, χρειάζονται έναν μεγαλύτερο που θα καταλάβει πότε είναι θλιμμένα, κάποιον που να τους πει πόσο περήφανος νιώθει για εκείνα.
Παιδιά που έχουν μεγαλώσει με τοξικούς γονείς, αντί για επιβεβαίωση, έχουν μάθει να εισπράττουν υποτίμηση. Στην ενήλικη ζωή τους, βλέπουν μόνο τα αρνητικά τους στοιχεία. Σταδιακά, έχουν εσωτερικεύσει την πεποίθηση πως, τα συναισθήματα, οι επιτυχίες ή ακόμη και οι αποτυχίες τους, δεν έχουν απολύτως καμία αξία.
Το αίσθημα αυτό, κάνει τον άνθρωπο να νιώθει αόρατος και τελικά, το παιδί που απαξιώθηκε, γίνεται ένας ενήλικος που αμφισβητεί την ίδια του την αξία.
Θυμούνται τις τακτικές χειραγώγησης
Μία από τις τακτικές των τοξικών γονέων, είναι η δημιουργία ενοχών, η συναισθηματική χειραγώγηση, η “τιμωρία της σιωπής”, εργαλεία για την ποδηγέτηση της συμπεριφοράς του παιδιού. Όσο ύπουλα και ανεπαίσθητα και αν γίνεται – όταν για παράδειγμα, αφήνουν να εννοηθεί ότι το παιδί είναι αχάριστο, η κατάσταση δεν αργεί να κλιμακωθεί σε συναισθηματικό οπλοστάσιο.
Στις σχέσεις της ενήλικης ζωής, οι άνθρωποι αυτοί επωμίζονται ευθύνες που δεν τους αναλογούν. Όταν έχεις μεγαλώσει υπό τις διαρκείς κατηγορίες και τα συναισθηματικά ξεσπάσματα των γονέων σου, μαθαίνεις πως, ό,τι κακό συμβαίνει, αποδίδεται σε δικό σου λάθος.
Αυτό επηρεάζει τις σχέσεις όπου, το άτομο ανέχεται τη χειραγώγηση από ερωτικούς συντρόφους ή και φίλους, θεωρώντας ότι είναι κάτι το φυσιολογικό.
Θυμούνται την κυκλοθυμία και τις εναλλαγές της διάθεσης
Οι τοξικοί γονείς, είναι απρόβλεπτοι: Την μια στιγμή είναι ήρεμοι, την αμέσως επόμενη, επικρατεί το χάος. Την μια μέρα, επικρατεί ηρεμία, την αμέσως επόμενη, μια ασήμαντη αφορμή πυροδοτεί μια ανεξέλεγκτη έκρηξη.
Η συναισθηματική αστάθεια αφομοιώνεται από την μνήμη και εξακολουθεί να επηρεάζει τη ζωή του ανθρώπου. Ένα απόφθεγμα του Βούδα, λέει πως: “Στο τέλος, μόνο τρία πράγματα έχουν σημασία: Πόσο αγάπησες, πόσο ήρεμα έζησες και πόσο αξιοπρεπώς άφησες πίσω σου ό,τι δεν ήταν προορισμένο για εσένα”.
Όταν ένα παιδί μεγαλώνει σε ασταθές περιβάλλον, δεν γνωρίζει ούτε την τρυφερότητα, ούτε την ηρεμία. Μόνο αναζητά τρόπους να επιβιώσει.
Η αστάθεια δημιουργεί ένα διαρκές άγχος σχετικά με την έκφραση των συναισθημάτων τους, στις σχέσεις της ενήλικης ζωής.
Αν άλλωστε, δεν γνωρίζεις πώς ενδέχεται ν’ αντιδράσει ο πιο στενός σου άνθρωπος, για ποιον λόγο να ανοιχτείς;
Ένιωθαν υπεύθυνοι για τα συναισθήματα των γονέων
Κάποιοι τοξικοί γονείς, προβάλλουν τα συναισθήματά τους στα παιδιά
τους, δημιουργώντας τους την πεποίθηση πως, η διαχείριση των
συναισθημάτων των ενηλίκων, είναι ευθύνη των παιδιών.
Φανταστείτε ένα παιδί 10 ετών να νιώθει πως, είναι δική του δουλειά να
διασφαλίζει την ηρεμία, την οικονομική σταθερότητα, την επίλυση των
προβλημάτων των ενηλίκων.
Κάτι τέτοιο, δημιουργεί πρόβλημα στην οριοθέτηση. Στις σχέσεις και στην εργασία, κατά την ενήλικη ζωή τους, τα παιδιά αυτά θυσιάζονται, κάνουν το παν για τους άλλους, καθώς θεωρούν ότι κουβαλούν πάνω τους το βάρος όλων. Μπορεί να είναι αδύνατον να ηρεμήσουν αν κάποιος άλλος νιώθει ένταση.
Έχοντας μάθει να ρυθμίζουν τα αρνητικά συναισθήματα των γονέων τους, θεωρούν προσωπική τους αποστολή τη διαχείριση του συναισθηματικού κόσμου των άλλων στην ενήλικη ζωή.
Θυμούνται την ύπουλη κριτική
Η εποικοδομητική κριτική μπορεί να είναι ευνοϊκή και να συντελέσει στην εξέλιξη. Οι τοξικοί γονείς ωστόσο, υπό την επίφαση της πειθαρχίας, εκτοξεύουν διαρκώς κριτική που διαβρώνει την αυτοεκτίμηση των παιδιών τους. Ως ενήλικες, δεν μπορούν να εντοπίσουν τίποτα θετικό στην εμφάνιση, την ακαδημαϊκή τους επιτυχία, τη δουλειά τους, τις δεξιότητές τους.
Πράγματι, μέσα τους, μπορεί να αισθάνονται ανάξιοι. Ακόμη και όταν τα καταφέρνουν εξαιρετικά, αν όλοι παραδέχονται τις ικανότητές τους, οι ίδιοι δεν το βλέπουν. Θυμούνται τις ενοχές που συνεπάγονταν η έκφραση των συναισθημάτων. Ένας γονέας που είναι χειριστικός ή τοξικός, δεν δέχεται τη συναισθηματική έκφραση από το παιδί του.
Η προσπάθεια της εξωτερίκευση των συναισθημάτων, μπορεί να πυροδοτήσει ένα ξέσπασμα θυμού, τιμωρίας ή ταπείνωσης. Έτσι, τα παιδιά αυτά, μαθαίνουν να καταστέλλουν τα συναισθήματά τους, να μην εκφράζουν τη γνώμη τους, να μην μιλούν για τα όνειρά τους.
Σε ένα υγιές περιβάλλον, τα παιδιά έχουν το περιθώριο να ορίσουν τον εαυτό τους, χωρίς φόβο ή εκρήξεις. Αν οι γονείς σας, σας τιμωρούσαν επειδή εκφράζατε τη διαφωνία σας, τότε ίσως αξίζει τον κόπο να εξερευνήσετε ξανά την ταυτότητά σας. Η μνήμη του φόβου, εξακολουθεί να διαχέεται και στην ενήλικη ζωή σας, εκφραζόμενη ως φόβος σύγκρουσης ή εξευτελισμού.
Η αγάπη ήταν “υπό όρους”
Ίσως η πιο οδυνηρή ανάμνηση ενός ανθρώπου που μεγάλωσε σε τοξικό περιβάλλον, να είναι αίσθηση πως, η αγάπη που δεχόταν, τελούσε υπό όρους, υπό την προϋπόθεση της υπακοής, της καλής συμπεριφοράς και της επιτυχίας. Δηλαδή, οι γονείς σας ήταν χαρούμενοι όταν τα καταφέρνατε στο σχολείο ή επειδή καθαρίσατε το δωμάτιό σας.
Την αμέσως επόμενη μέρα όμως, χωρίς κανέναν λόγο, η αγάπη τους, είχε εξαφανιστεί. Τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει εξισώνοντας την αγάπη με την προσφορά, στην ενήλικη ζωή τους αποκτούν τάσεις τελειομανίας ή μπορεί να συμβιβάζονται με σχέσεις όπου δεν τους αγαπούν.
Νιώθουν πως, αν προσπαθήσουν πολύ, τελικά θα καταφέρουν να αγαπηθούν, όπως συνέβαινε στο σενάριο της αγάπης της παιδικής τους ηλικίας. Με αυτή την έννοια, η ανάμνηση της υπό προϋποθέσεις αγάπης, δεν παραμένει απλώς, αλλά καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με τους άλλους ανθρώπους.
Tips
Αν οι παραπάνω αναμνήσεις, σας είναι οικείες, να θυμάστε πως, η αναγνώρισή τους, είναι το πρώτο, σημαντικότερο βήμα προς την απελευθέρωση από τον φαύλο κύκλο.
Πολλοί άνθρωποι πασχίζουν για χρόνια να “θάψουν” τις οδυνηρές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, αλλά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον, αφού αυτές επανεμφανίζονται, με την μορφή του άγχους, της χαμηλής αυτοεκτίμησης, του εγκλωβισμού σε δυσλειτουργικές σχέσεις.
Η θεραπεία των ψυχικών τραυμάτων γίνεται με επαγγελματική καθοδήγηση,
αξιόπιστο σύστημα υποστήριξης και την προθυμία να έρθετε πρόσωπο με
πρόσωπο με τις αναμνήσεις σας.
Την ίδια στιγμή, απαιτεί αυτοσυμπόνοια, την παραδοχή ότι, τίποτε από τα
παραπάνω δεν ήταν δικό σας λάθος και της αναγνώρισης πως, εσείς έχετε τη
δύναμη να ξαναγράψετε την προσωπική σας ιστορία.
Είναι αμέτρητες οι ιστορίες ανθρώπων που κατάφεραν να απελευθερωθούν από τον τοξικό κύκλο της ανατροφής τους. Το κατάφεραν μαθαίνοντας τα μοτίβα τους, μιλώντας ανοιχτά για αυτά, επιτρέποντας στον εαυτό τους να θρηνήσει την παιδική ηλικία που δεν χάρηκαν. Απαιτεί προσπάθεια αλλά είναι δυνατό και μπορεί να οδηγήσει σε ριζική εξέλιξη, η οποία θα ευνοήσει κάθε πτυχή της ζωής σας. Αν όλες αυτές οι αναμνήσεις, σας είναι οικείες, δεν είστε μόνοι.
Υπάρχει ελπίδα για μια πιο υγιή και πιο χαρούμενη ζωή. Καταλαβαίνοντας τις εμπειρίες που μας διαμόρφωσαν, σταδιακά θα αναλάβουμε τα ηνία του εαυτού μας. Τελικά, θα καταφέρουμε να απελευθερωθούμε από ένα τοξικό παρελθόν το οποίο δεν συμβάλλει στη βελτίωσή μας.
Μπορούμε να αλλάξουμε το αφήγημα των επόμενων γενιών.
